Per 1 oktober kent de KNSB drie soorten ratings: Klassiek, Rapid en Snelschaak. De Klassieke rating is een voortzetting van wat tot op de dag van vandaag vaak doorging voor dé KNSB-rating (alsof de Jeugdrating geen KNSB rating was...), de Rapidrating neemt de plaats in van de Jeugdrating, met dien verstande dat vanaf heden ook niet-jeugdspelers een Rapidrating kunnen verdienen d.m.v. - u raadt het al - een rapidtoernooi, de Snelschaakrating (tot slot) is een geheel nieuwe ster aan het KNSB ratingfirmament. Voor jeugdspelers die slechts oog hadden voor hun Jeugdrating verandert er in feite niets: de oude Jeugdrating is één op één opgegaan in de Rapidrating. Een verschil is wel dat partijen met een  lang speeltempo (werden het soms niet seniorenpartijen genoemd?) niet meer meetellen voor de Jeugdrating, eh... ik bedoel natuurlijk de Rapidrating. In een KNSB-aankondiging van enkele weken geleden is het hoe, wat en waarom uitgebreider na te lezen.

De terminologie 

Te verwachten is dat hiermee de begrippen KNSB-rating (als zijnde de enige echte KNSB rating) en in elk geval Jeugdrating langzaam naar de achtergrond en misschien uiteindelijk wel geheel de vergetelheid in gedrukt zullen worden. Vanaf nu is het allemaal KNSB rating of het nu Klassiek, Rapid of Snelschaak is. Hetgeen gerust een verbetering genoemd mag worden. Een verbetering is overigens ook - dit voor degenen die het naadje van de kous willen weten hoe een KNSB rating tot stand komt - dat de rekenregels nu vervat zijn in een enkel KNSB ratingrekenregeldocument.

Maar wie mocht denken dat de verandering tegelijkertijd tot een eenduidige ratingterminologie heeft geleid, dat blijkt nu net weer niet het geval. Het tegendeel is waar. Al op dag één van de introductie van de nieuwe KNSB ratings buitelen de verschillende benamingen over elkaar heen. Het zou te ver voeren om van een Babylonische spraakverwarring te spreken, daar bijna altijd wel helder is wat er bedoeld wordt. Echter, niettemin: werden in dit artikel tot nog toe braaf de consequente aanduidingen Klassiek, Rapid en Snelschaak uit de KNSB aankondiging aangehouden (overigens: tussen de oer-Nederlandse woorden Klassiek en Snelschaak is Rapid een bepaald vreemde Engelse eend in de bijt), intussen zien we op de KNSB ratingviewer alsook in het ratingreglement voortdurend de term Blitz voorbijkomen en op de viewer onder de grafiek zien Classic staan. Meer nog, in het vandaag op de KNSB site gepubliceerde nieuwsartikel wordt simpelweg gesproken van Snel! Tja, wellicht vond men Snelschaak bij nader inzien toch wat een lang of sloom woord voor het snelste speeltempo dat ze er kennen. Blitz dekt gevoelsmatig zeker de lading beter. Maar ja, met het Duitse Blitz haal je alsof het nog niet genoeg is een derde taal binnen, en een woord bovendien dat bij een enkele schaker op leeftijd nog een nare associatie op kan roepen ook. Overigens, Snelschaak en Snel kunnen -  bij de wat minder ingevoerde geïnteresseerde - de verwarring volstrekt compleet maken, immers Rapid betekent toch gewoon snel? Maar Rapid is in het schaken dus géén Snel? Want Snel is Snel en dat is iets anders dan Rapid, toch? (Hallo, kunt u het mij dat allemaal eens uitleggen misschien?) Had met het nieuwe ratingsysteem, dat volledig aansluit op dat van de FIDE, niet beter ook de FIDE-terminologie overgenomen kunnen worden? Mogelijk, maar wat zien we daar tot onze stomme verbazing? Nergens Classic of Classical, maar wel Standard (die hadden we nog niet gehoord) en in een enkel tabblad zelfs domweg(!): Rating, Rapid rating en Blitz rating. Kijk zelf. Nee, ook bij de FIDE wisten ze zich er geen raad mee.

Het is niet anders, op dag één is een schade aangericht die onherstelbaar is (al weet ik niet hoe die voorkomen had kunnen worden), hier komen we nooit meer van af, met deze ratjetoe aan termen zullen we het nog decennialang moeten doen. Maar ik hoor de lezer ondertussen roepen: wat een gezeur allemaal :-), dus genoeg hierover.


De NOSBO spelers
 

Links in het hoofdmenu zijn onder het kopje <KNSB-rating> elke maand van alle drie ratingsoorten de NOSBO KNSB ratinglijsten op te vragen. 86 NOSBO-ers verkregen in oktober een eerste Snelschaakrating. Die werd behaald door deelname aan een of meer van onderstaande vijf voor de KNSB verwerkte snelschaaktoernooien:

Toernooinaam Plaats Datum   Aantal NOSBO spelers
Open Gronings Blitz Kampioenschap 2024 (Tijdens NK ABC) Hoogkerk 1 mei  40
Snelschaak (tijdens NK 2024) Utrecht 10 juli  5
Snelschaak Teams (tijdens NK 2024) Utrecht 13 juli  5
NK-Snelschaken 2024 Rotterdam 14 sept  4
NOSBO snelschaaktoernooi teams 2024 Groningen 14 sept  53


De rapidtoernooien waren vooralsnog dunner gezaaid. Het eerstgenoemde toernooi hieronder is voor jeugdspelers in de maand mei al verwerkt voor de Jeugdrating, daarom op de oktoberlijst (met terugwerkende kracht) alleen voor niet-jeugdspelers.

Toernooinaam Plaats Datum Aantal NOSBO spelers
Open Gronings Rapid 2024 (Tijdens NK ABC, nu alleen voor senioren verwerkt)  Hoogkerk  28 apr     25
Rapid (tijdens NK 2024)  Utrecht   8 juli   3

Speciale vermeldingen zijn er voor Robert Leenes (hij speelde op liefst vijf van de bovenstaande zeven toernooien), Tobias van Essen (vier deelnames) en Carlijn Hagen en Sjoerd van Soest (beide drie deelnames).


De berekening

Hoe, zal iemand zich misschien afvragen, zijn al die beginnende ratings nu eigenlijk tot stand gekomen? Hoe kun je een W-We berekenen wanneer beide spelers geen rating hebben?
In de meeste gevallen is steeds de KNSB Klassieke rating als geldende rating genomen. In het voorbeeld hieronder - een snelschaakpartij tussen Tobias Urban en Hedde Duindam op 1 mei 2024 - staat voor Hedde een rating van 1708 genoteerd. Dit is de KNSB klassieke rating die Hedde had op de datum dat de partij gespeeld werd, in dit geval die van de meilijst, zie de aanduiding Kc1-05-2024 onder de rating. Kc staat voor KNSB classic.

RatView.JPG

Bij Hedde's tegenstander Tobias Urban gaat die methode echter niet op. Tobias was namelijk op 1 mei 2024 niet in het bezit van een klassieke KNSB rating. Het systeem handelt dan als volgt (artikel 4 uit het KNSB ratingreglement): 
------
4. Bepaling geldende rating
Uitsluitend gepubliceerde ratings komen in aanmerking voor het bepalen voor een
geldende rating. Deze ratings zijn ontleend aan de ratinglijsten met de meest recente
publicatiedatum die op of vóór de berekeningsdatum ligt, in onderstaande volgorde
van prioriteit:
Klassiek:
a. De KNSB-ratinglijst,
b. De FIDE-ratinglijst
Rapid:
a. De KNSB-rapid ratinglijst,
b. De KNSB-klassieke ratinglijst (>= 1300),
c. De FIDE-klassieke ratinglijst,
d. De FIDE-rapid ratinglijst
Blitz:
a. De KNSB-blitz ratinglijst,
b. De KNSB-klassieke ratinglijst (>= 1300),
c. De FIDE-klassieke ratinglijst,
d. De FIDE-blitz ratinglijst
------

Zie het prioriteitenlijstje onder Blitz. Tobias had geen KNSB klassieke rating, geen FIDE klassieke rating, maar heel "toevalilg" wel een FIDE blitzrating in de maand voorafgaand aan de KNSB oktoberlijst, namelijk 1486 op de FIDE septemberlijst. Zie de aanduiding Fb1-09-2024. Fb staat hier voor FIDE blitz. (De "grap" is dat Tobias zijn FIDE blitzrating gekregen heeft n.a.v. ditzelfde snelschaaktoernooi, dat al in juni door de FIDE werd verwerkt, zie hier.)

De info van het bovenstaande plaatje is in de KNSB ratingviewer op te roepen door in de partijregel onder het kopje ELO(Rt) helemaal rechts op het icoontje te drukken. Via <Bron Rating> is dan aan de hand va de codering altijd de herkomst van de gebruikte rekenrating te achterhalen. De mogelijke codes die steeds voorafgaan aan de lijstdatum zijn:
Kc = KNSB classic
Fc = FIDE classic
Kr = KNSB rapid
Fr = FIDE rapid
Kb = KNSB blitz
Fb = FIDE blitz

Tot slot: als het zoekpad langs het prioriteitenlijst tot geen enkele rating leidt, dan wordt dit vermeld met de code Rs. Dit geeft een startrating aan welke m.b.v. een startratingformule is bepaald. Hoe die luidt, is te vinden onder artikel 5 en 5.1 van het KNSB ratingreglement.

NOSBO KNSB ratinglijsten
KNSB ratingviewer